Bo walka wciąż trwa

 1 sierpnia  jest dniem szczególnym. Każdego roku. Tak powie większość warszawiaków, a dziś już nawet i ludzie, którzy w Warszawie nie mieszkają.

Tak wypada. I chyba pewna moda w tym względzie panuje, ale to akurat nic zdrożnego, przynajmniej na pierwszy rzut oka. Rocznicowa atmosfera, w każdym razie jest podniosła, warszawiacy pamiętają itp. Dla mnie ten dzień jest jednak szczególny wewnętrznie, na swój własny, codzienny użytek, nie oficjalnie, z patriotyzmem na facjacie. Nie do końca da się to wyjaśnić, ale tak to działa. Słucham powstańczych historii, karmię się patosem, ale patrzę też na codzienne miasto i konfrontuję ideały powstańcze z widzianą rzeczywistością. Także z własną ścieżką. Taka refleksja, nie zawsze pełna zadowolenia, jest dla mnie pewną wskazówką.

Ktoś by zapytał: skoro tak, to dlaczego warszawski zwiad nic 1-ego o powstaniu nie napisał? A dlatego, że powstanie przecież "wciąż trwa". Bo wybuchło owszem 1-ego, ale zryw powstańczy trwał przez 63 dni. I każdy jego dzień był szczególny. 4-ego sierpnia 44 pod pałacem Blanka, na placu Teatralnym, kula np. śmiertelnie raniła Kamila Baczyńskiego*. Tego dnia powstała też Harcerska Poczta Polowa, można powiedzieć, ruszyli "posłańcy nadziei".

Prawobrzeżna Warszawa też pamięta. Może tutaj wygląda to nawet bardziej poruszająco, bo i okolica wygląda trochę jak z tamtych czasów. Swoją drogą, zastanawia mnie zawsze, które z tych, balustrad, czy okiennic, były rzeczywiście niemymi świadkami powstańczych zdarzeń. Ślady po kulach "trwają".  [ 1 ]

Chciałbym jednak nawiązać do roku 2014, wciąż w aktualnym, powstańczym kontekście. Słuchając radia 70 lat od wybicia godziny W, a konkretnie rozmowy z dyrektorem Muzeum Powstania Warszawskiego, można było usłyszeć, że nie da się zrozumieć Warszawy bez powstania 44. Nie da się zrozumieć natury tego miasta i jego ludzi, zarówno tych, którzy mieszkają tu od urodzenia, jak i tych, którzy przybywają tu wciąż z różnych zakątków Polski. Przybywają oni bowiem tak, jak przybywali po 45 roku, do spustoszonej, zagruzowanej Warszawy. Dalej, nie da się bez powstania zrozumieć, dlaczego Warszawa wygląda dziś jak wygląda i czemu nie ma już np. Pałacu Saskiego. A przede wszystkim, dlaczego porównywanie tego miasta (jego tkanki i ducha) do Krakowa lub Wrocławia jest absolutnie bez sensu (i nie chodzi mi o żaden patos).

Pobrzmiewało w tym również przekonanie (tak to odebrałem), że na fali działalności związanej z upamiętnianiem powstania, jak choćby inicjatywy artystyczne i kulturalne, np. komiksy powstańcze, rekonstrukcje historyczne lub nawet klocki dla dzieci (inicjatywa komercyjna!;), pamiętać trzeba o najważniejszym. By kultywować powstańcze ideały i poświęcenie, poprzez wcielanie podobnych wartości w swoim, codziennym życiu. Zachowaniem, stosunkiem do innych, czy do miejsca, w którym żyjemy. Krótko mówiąc, poprzez przejawianie postawy obywatelskiej (jakkolwiek mało zgrabnie by to nie brzmiało).  Bo walka, o to co w powstaniu, wciąż trwa. 

__

* ciekawe info o twórczości Baczyńskiego można znaleźć tutaj,

[ 1 ] fot. Moro, 1 sierpnia 2014, Praga-Północ.