Dom Interesów i Pałac pod pałkami

Miejscem, z którym w przedwojennej stolicy związano historię warszawskich policmajstrów, jest... np. ulica Nowy Świat.

A dokładniej 5-kondygnacyjny, neorenesansowy Pałac Zamoyskich (wł. Pałac Zamoyskiego) przy Nowym Świecie 67\69, w którym w latach dwudziestolecia międzywojennego znajdowało się Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oraz właśnie Główna Komenda Policji Państwowej. To jednak "przyćmiona" nieco pozycja na mapie skojarzeń związanych z Policją warszawską, szczególnie obok doskonale znanego Pałacu na Nowolipkach oraz budynku na terenie dawnego folwarku Ksawerów.

Z okien Pałacu Zamoyskich, zwanego też Domem Interesów Andrzeja Zamoyskiego, członkowie Żandarmerii Narodowej w 1863 r. dokonali zamachu na przejeżdżającego Nowym Światem namiestnika carskiego Fiodora Berga (ostatni namiestnik Królestwa Polskiego), a z mieszkania siostry Fryderyka Chopina w tym budynku żołdacy wyrzucili (w akcie zemsty za zamach) fortepian kompozytora. Zdarzenie to opisał dwa lata później Cyprian Kamil Norwid w wierszu "Fortepian Szopena".

Wojsko rosyjskie demoluje Pałac Zamoyskich po zamachu na Berga.

Pałac Zamoyskiego, rok 1937.

NAC

Pałac Zamoyskiego, rok 2014.

[1]

Podczas obrony Warszawy w 1939 r. w budynku tym miało siedzibę Dowództwo Obrony Warszawy (codziennie gościł tam prezydent Stefan Starzyński, pełniący funkcję Cywilnego Komisarza). Dziś mieści się tam m. in. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, a także Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliologicznych Wydziału Historycznego UW. Podobno forma tego Pałacu nawiązuje do rzymskiego Palazzo della Cancelleria.

Front.

[2]

Wnętrze.

[3]

Zaplecze.

[4]

Wydział "Artes Liberales".

[5]

Ogród.

[6]

Ja pamiętam ten budynek z czasów, kiedy studiowałem na UW i jako pierwszoroczny student kierowałem swoje kroki do dziekanatu. A nie daj Bóg do Dziekana. Przeklinałem wtedy okrutnie sam Pałac i schody w nim, po których wspinaliśmy się niechętnie na trzecie piętro, żeby stanąć w kolejce stu osób na dyżur, by po trzech godzinach usłyszeć wreszcie, że jesteśmy "bandą gnoi" i że on "zrobi nam dyscyplinarki". Chyba, że ktoś (czytaj "któraś") nosił(a) czerwone (ewentualnie czarne) szpilki i króciutką (koniecznie) kieckę. W grudniu. A działo się i dalej.

Być może ze względu na historię lub funkcje, którą Pałac ten spełnia obecnie, mało widoczny wydaje się wątek jego przeszłości związanej z główną siedzibą przedwojennej Policji.

Nagłówek czasopisma poświęconego Policji Państwowej.

Zawierało ono porady prawne, felietony, nowości techniczne i humor. Policyjny;)

W tamtym czasie resortowe czasopisma spełniały funkcje opracowań, 

na podstawie których gliniarze doskonalili swój fach.

Były to więc zarówno źródła rozrywki jak i podręczniki.

To stamtąd jednak koordynowane były działania operacyjne tej formacji i tam powstawała jej polityka szkoleniowa, kadrowa oraz założenia organizacyjne. W KGPP działało pięć wydziałów (w tym Wydział IV Rejestracyjno-Pościgowy chyba o najbardziej spektakularnym charakterze i Wydział V Polityczny tropiący bolszewików jak przystało na porządną policję polityczną:P) oraz Redakcja Gazety Administracji i Policji Państwowej wydająca m. in. tygodnik "Na Posterunku". Komendzie tej podlegała, znajdująca się całkiem niedaleko Komenda Okręgowa Policji Państwowej dla m. st. Warszawy przy ulicy Senatorskiej 12. W samym mieście znajdowało się też 26 komisariatów Policji dla dzielnic oraz 4 komisariaty kolejowe. Do tego dochodził m.in. Urząd Śledczy (policja kryminalna) przy Daniłowiczowskiej i Oddział Konny PP przy Ciepłej. Miasto zabezpieczało ok. 3300 policjantów. Dziś, w garnizonie stołecznym, służy prawdopodobnie trzy razy więcej glin.

Komendant Główny Policji Państwowej Kordian Zamorski, ok 1930 r.

www.policjapanstwowa.pl

Oddziały rezerwy PP "wartują" przed urzędem (wóz pancerny).

NAC

__
[1-6] fot. Moro, 30 marca 2014,
fot. obrazu poch. z google grafika.